Tarihçesi:
Yaş kupa tedavisi ilk kez Eski Mısır’da kullanılmıştır. Bilinen en eski tıp metni olan (M.Ö. 1550) Eski Mısır’a ait Eber Papirüslerinde bile hacamata rastlamak mümkündür.
Eber Papirüsü
Hipokrat (M.Ö. 460–377) ve Galen (M.S. 131-210) in yazdığı eserlerde yaş kupa uygulamalarından bahsetmişlerdir.
Moğollar da 2500 yıl öncesinde yaş kupayı bir tedavi şekli olarak kullanmışlardır. Eski zamanlarda hayvanboynuzları, metal, toprak, cam ve bambu gibi vakum malzemeleri ile kupa yapıldığına dair bulgular mevcuttur. Günümüzde tek kullanımlık bardaklar veya sterilize edilebilen cam bardaklar kullanılmaktadır.
M.S 500' lü yıllardan günümüze kadar da İslam medeniyetinde de yaş kupa oldukça yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca 20 yüzyıla kadar Avrupa ve Amerika’da kupa tedavisi dönemin cerrahları tarafından hasta hanelerde uygulanıyordu.
Etki Mekanizması:
Kuru Kupa
Kupa vakumladığı cilt bölgesine kan akımını artırır. Kas spazmlarında, stazlarda, ağrılarda ve daha birçok hastalıkta etkin bir tedavi yöntemidir.
Kuru, yaş ve yağlı kupa olmak üzere çeşitli şekillerde uygulanabilir.
Kuru kupanın etki mekanizması vakumladığı bölgeye lokal kan akımını artırmasıdır. Böylece o bölge yada meridyen noktası ısıtılmış olur. Ağrılı tetik noktalara yapılabileceği gibi meridyen hattı üzerindeki özel akupunktur noktalarında da yapılabilir. Özellikle sırttan yapılan kupa uygulamalarında akupunkturda kullandığımız backshu noktalarına uyguladığımız kupalar kronik ve duygusal evet yanlış duymadınız duygusal rahatsızlıklarda işe yarar.
Hiçbir tedavi yöntemi tek seansta mutlak iyilik hali sağlamaz kronik hastalığınızın şifaya ulaşabilmesi için uygulanan tedavi yönteminin belli aralıklar ile tekrarlanması gerekir.
Yaş Kupa
Kupa uygulamalarında eğer yaş kupa uygulanmış ise aynı bölgeye uygulamada en az 21 gün sonra yani yara iyileşmesini takiben önerilmektedir. Aksi halde nekroz kronik nedbe dokusu oluşumu bozucu alan gibi istenmeyen etkiler görülebilir. Farklı alanlara uygulama ise hastanın kan tablosuna bağlı olarak doktor muayenesine göre karar verilir.
Hacamatın uygulanmayacağı hasta grupları mevcuttur.
Özellikle kan sulandırıcı kullanan hastalar pıhtılaşma problemi olan hastalar mizacı soğuk olan hastalar ve çok yaşlı hastalarda hekim muayenesi sonucu yapılması gerekmektedir.
Kuru kupa ise lokal olarak o bölgeye kan akımını artırdığından soğuk mizaçlı hasta gruplarına uygulanabilir. Hastanın mizacı ise nabız dil muayenesi ve hastanın ayrıntılı sorgulaması ile belirlenir.
Yaş kupa vücuttan kan çekerken o bölgede lokal ısınma yaparken vücutta genel bir soğuma yapar. Bu yüzden mizacı kuru soğuk olan hasta gruplarında yarardan çok zarara neden olabilir.
Yapılan çalışmalar yaş kupa ile alınan kanda ki ağır metal oranının venöz kandan daha fazla olduğunu göstermiştir.
Yaş kupa aynı zamanda iyi bir detoksifikasyon ve toksin atım yoludur. Yaş kupa da atılan mini kesiler o bölgeye bağışıklık hücrelerin gelmesini sağlar ve orada oluşturulan lokal inflamasyonantiinflamatuar süreci başlatır. Ayrıca serbest sinir uçlarını uyarıp ağrı kesici özelliği olan endorfin gibi maddeler salgılanır damar genişletici özelliği olan nitrik oksit salınımı artar böyleye o bölgeye olan kan akımı ve oksijenlenme artar ve fibröz dokuda oluşan kalsiyum kanalları yıkılır.
Kupa uygulanan bölgede ideal basınç uygulandığında ve yaklaşık 3-5 dk. tutulduğunda ciltte hafif bir kızarıklık beklenen sağlıklı cevaptır. Cildin aşırı kızarması ve morarması kan akımında durgunluğu, kızarmaması kan ve Qİ yetmezliğini göstermektedir.
Uygulama Şekli
Yaş kupa uygulamasında seven star needle denilen 7 mm uzunluğunda ve ince uçlu iğneler ya da bisturi kullanılarak meridyenlerdeki özel akupunktur noktaları ya da tetik noktaları üzerinden yapılır. Uygulama öncesinde uygulanacak bölge lokal olarak antiseptikler ile temizlenmeli hastanın kan tablosunun uygun olup olmadığı hekim tarafından mutlaka değerlendirilmelidir. Uygulama steril koşullarda tek kullanımlık malzemelerle yapılır. Yaş kupa öncesi 3 -5 dakikalık vakum sonrasında epidermise kesi ve yaklaşık 10 dk. lık vakumlama şeklinde uygulanır. Sonrasında cilde yara iyileştirici özelliği olan yağ sürülüp kapatılır hastaya soğuktan koruması ve bol sıvı tüketmesi önerilir. Burada önemli olan çıkan kan miktarı değil meridyen hattındaki blokajı çözmek kan ve Qİ yetersizliğini ya da soğuk rüzgâr nem vb. gibi patojenleri meridyen hattında uzaklaştırmak veya o bölgede bulunan spazmları çözmektir.
Epidermiste kalmayıp dermişe inen kesiler meridyen hattında ya da lokal olarak nedbe dokusu oluşturacak bu da ilerde o bölgede bozucu alanlara neden olacaktır. Tıbbi ve doğru bir yaş kupa uygulamasında kesilen bölge yara izi kalmadan iyileşir eğer iz kalmış ise yapılan kesi dermişe inmiş ve yara dokusu oluşturulmuş demektir. Bozucu alanlar hastalarda sebebi bilenmeyen gezici ağrıların en büyük sebeplerindendir.
Yağlı kupa:
Vücudumuza maddeler 4 yoldan giriş sağlar, birincisi ağız gastrointestinal sistem, ikincisi solunum yollarımız inhaleryolla yapılan tedaviler bu gruba girer, 3. sü IV tedavi yani damar yolundan ve en son olarak ta lokal yani ciltten emilim (deriye sürülen kremler pomadlar vb.)
Tüm bu yollar ile biz vücudumuza ister yararlı ister zararlı maddeleri almış oluruz.
Oral alımda maddeler karaciğerden ve enterohepatik dolaşımdan geçerek kan dolaşımı ve dokulara geçerken detoksifikasyona ve eleminasyona uğrar yani 100 birim aldığımız bir maddeden yaklaşık 30 birim (max) kadar yaralanırız. Bu yüzden oral dışı aldığımız yollarda çok daha düşük dozlarda çok daha fazla etki elde ederiz. Çünkü diğer yollarla alınana maddeler enterohepatik dolaşıma yani ilk planda karaciğere uğramadan direk kan dolaşımı ve dokularımıza geçer.
Bu bilgiler ışığında yağlı kupaya geri döndüğümüzde sabit yağların ve aromaterapik yağların tedavi edici iyileştirici ağrı kesici ve sayamadığımız daha birçok olumlu etkileri vardır.
Yağlı kupa uygulamasında hastanın şikâyetine göre hazırlanan özel aromaterapik karışımlar cilde sürülür. Kupa ile vakum yapılır ve lokal olarak o bölgelerin kan akımı artırılır böylece cilde sürdüğümüz tedavi edici karışım ciltten vakumlu kupa masajı etkisi ile çok daha kolay ve etkili şekilde emilir.
Yine aynı şekilde akupunkturda her bir meridyenin ilgili olduğu organlar mevcuttur. Bu organ patolojileri ayrıntılı muayene sonrasında değerlendirilir ve gerekli olan fitoterapik tedavi o meridyen hattındaki özel akupunktur noktalarına lokal uygulanarak ta kullanılabilir.
Kupa Tedavisinin En Yaygın Olarak Kullanıldığı Hastalıklar
Mevsim geçişlerinde (ilkbahar sonbahar) bağışıklığı güçlendirmek adına;
- Fibromyalji gibi ağrılı kas hastalıklarında
- İltihaplı romatizma ve kireçlenme gibi eklem rahatsızlıklarında
- Baş ağrılarında özellikle gerilim tipi migren hastalarında
- Kronik yorgunluk durumlarında
- Vücuttan ağır metal toksin atmak için detoksifikasyon amacı ile büyük miktarda kilo verme sonrası yağ dokusunda depolanan toksin ve ağır metallerin kana karışmasının etkilerini minimuma indirmek için kilo veren hastalara da uygulanır.
